Ressam Reşat Atalık

“Le Dodécaèdre“ felsefesinin ve matematiklerin bir sağlam mefhumudur ki, Platon’dan bu yana Harmoninin sembolü olarak bilinmektedir.

Ve bütün büyük alimler bu sağlam geometrik görüntünün öneminin altını çizmektedirler. Oysa bütün büyük güçlerde olduğu gibi fizik açısından görülmez bir olgudur. Diğer yandan estetik güzellik ritim ve harmoni üzerine kuruludur. Ve işte bu nedenle ressamımız R.ATALIK, bir çok eserinde bu harmonik sembolün geometrik görüntüsünü resmetmektedir.

Esasen o, Pyhtagoras’tan beri, yaratılışın evrensel ahenk’in, matematiklerin, Philosophie ve ayrıca da kapsamı itibariyle mantıkla “Analogie ilkesinin” Hakikatla bir araya getirilişinde en güçlü simge olarak telakki edilmiştir. Platon ve Pyhagoras’çılar bu simgeyi “oranların kuramı” içinde bütüne bağlı 5 Solides réguliers (5 muntazam katı) haline birlikte muhakeme ederlerdi ki, Platon bu konuda harmonie du COSMOS (evrenin uyumu) için Yaratıcı, Düzenleyici TANRI’nın model olarak sunduğu “Dodécaèdre” adıyla söz eder (Platon bu şekilde altını çizerken Pyhagoras’cılarla yaptığı söyleşilerde bu konuda saygılı bir dil kullanmasını ön görmüştür). Daha sonra Euclide 4.cü kitabında düzgün beşgenin inşasında bir orantıda “orta” ve “uç” denilen parçalar aracılıyla oluşturduğu bölüme “Section Dorée” adını vermiştir ki, bu kitabın tümünde bahsedilen “Altın Kesit” ve “moyenne harmonique” ile daha önceden ilgilenmiş Pythagoras’cıların buluşu olduğu bilinir.

18 düzenindeki «carré magique» in ön çalısması

Sihirli kare, içinde l'den n'e kadar sayıların yazılı olduğu nxn boyutlarında bir karedir. Ancak bu sayılar öyle yazılmışlardır ki her satır, sütun ve köşegenin toplamı aynı sayıya eşittir. a buradaki bütün sayısal çiftler en kaliteli 6’li gruplarıyla birlikte istisnasız dengeli bir bütün içinde yegane 3 düzenindeki kompozan üzerine oturtularak yaratılmıştır. Ki, 18 sayısının doğruluğun temelinde yatan sayı olduğunu, ve Tanrısal oranla bağlantısını ilk defa belirten kişi de ressamımız oluyor.

Burada önemine binaen belirtilmelidir ki, Güzel sanatların tümü Pythagore felsefesinin Kutsal sayılar’a bağlı hassaları üzerine kurulmuştur. Pythagoras bunu aklın formüle ettiği ünlü özdeyişle “Tout est arrangé d’après les Nombres” (Herşey sayıya bağlı olarak düzenlenir) diye, dile getirmiştir. ‘’Dodécaèdre’’in önemini ve onun neyi simgelediğini daha iyi anlamak için hatırlanmalıdır ki, gerek Pythagoras’cılar gerek Platon 5 Cosmique figür arasında ‘’Dodécaèdre’’i kozmik ahenk bağlamında tüm Evren’in Sembolü olarak görüyorlardı. (Esasen Cosmos adı, harmonik bir bütün içinde düzenlenmiş Kainatı ifade ediyordu). Bu ‘’Harmonie Cosmique’’ mefhumu ‘’Théologie’’

ve Evren arasında uyumlu bağlantılarla ortaya konmuş olup, Pythagoras tarafından henüz eski Mısır’da Thebes’li rahipler arasından alınıp, getirilmiştir. Yüzyıllar boyu oluşagelmiş bütün bu olağanüstü esaslı mefhum veya kavramları ‘RENAISSANCE’ın emerek bünyesine aldığı bilinmektedir. Fakat onun ötesinde sanat şaheserleriyle bunu zenginleştirdiği gibi doğanın esthetique mükemmelliğine Théologie’nin derinliğini eklemiştir.

Bilhassa ‘’DIVINE PROPORTION’’ mefhumuyla oluşan Yüksek Rönesans’daki bu mefhum, BÜTÜN’ün ölümsüz ruhundan insana geçen yeni bir buluştu, eğer denilebilirse, belki de bütün zamanların (en değerli métaphysique buluşu). Böylece (insanlığın yeniden doğuşu anlamına gelen Renaissance’ın yücelişi Paolo Ucello ve ‘’Divine Proportion’’ ruhunu ilk olarak ortaya koyan Piero della Francesca’nın eseriyle başlıyordu. Ki, Piero’nun Théologien ve matematikçi olan öğrencisi Fra Luca Pacioli, devrinin sanatçı ve bilim adamlarını Milano’da toplamış, verdiği adın ne kadar önemli olduğunun altını çizmesini bilerek büyük bir ihtimamla ele aldıkları ve Leonardo da Vinci’nin de resimlendirdiği ‘’DIVINA PROPORTION‘’ adı verilen kitabın ilk olarak 1498, bilahare 1509’da basımını sağlamıştır.

1963, Detay, Nature Morte: ’’Hollanda ‘nin Eem nehri
üzerinde resim yapılacak kadar güzel bir mimariyle beraber bir manzara görünüşü’’

İmza : R.ATALIK. Aslında, burada görülen pencere olmamakla beraber, 10 düzeninde bir «carré magique» ilavesiyle Atalık, «authentique» bir derinlik etkisi yaratmıştır

1968, Detay: ’’Anlaşılması zor, sır taşıyan bir ağ üzerindeki örümcek”

(Tablonun bütününde sol alt köşeye bakınız).

Bu detay abstre bir eser gibi çerçevelenebilir ki, bu da bulunduğu eser sathında resimle bütünleşen bir zenginlik oluşturuyor. Bu bize kompozisyona ustaca sokulmuş bir senfonik ‘’scherzo’’ gibi müziği düşündürüyor.

1970, Detay, ’’Güzelliğin felsefi öğretisi” adlı eserden

Görüntüdeki bu detay, Uranyum 238 atomunun çekirdeğidir (Radioaktif bir izotop olup atomik no; 92). Burada eserde olduğu gibi doğal ölçülerine yakın bir büyüklükte (R=12 cm) resmedilmiş olup, (x=120 y=90) geometrik koordinatlarındaki görüntü R. ATALIK’ın sanatıyla birleşmiştir. Ayrıca teknik açıdan yağlı boya olarak, olağanüstü bir incelikte icra edilirken sadece keten yağı ve terebantin esansı kullanılmıştır

Detay ’’Fikret ATALIK ‘ın çifte portresi” adlı eserden.

Burada bir vazoya bitişik bir geyik ile bir kitap üzerinde ressam REŞAD ATALIK imzası Q φ phi simgesi altında görülüyor ki bu φ sembolü öncelikle eserin alt yapısını oluşturan harmonik sistemi işaret ediyor. (Esasen klasik Yunancadaki φ harfi φ=500 değerinde olup Philosophie (φi λoso φia) bünyesindeki φ 2=1,6180339+φ 1=0,6180339=√5 veya 100 (φ2+ φ1)² gibi bütün hakiki güzel sanat eserlerine de yansıyan ve ‘’harmoni’’ nin temelini oluşturan (altın sayıları) barındırmaktadır.

Detay: ’’Mühim olan hangisi iç mi dış mı” Adlı eserden ayrıntı

r. Resimde görülen çıplak genç kız E.N.S.B.A denilen Paris Akademisi’nde modellik yapan 18 yaşında bir Fransızdır; Kapı eşiğindeki diğer figür de başka bir Parisli model olup bu eserde önemli bir yer tutmaktadır.

Detay: ’’Mühim olan hangisi iç mi dış mı” Adlı eserden ayrıntı

Burada derinlik etkisi veren doğada 3 peri kızı ile uzakta kırsal yapıda bir kasaba görülüyor. Fakat ayrıca, bilmece gibi görünen bir husus ortaya çıkıyor, bu tablo mu yoksa pencereden görünen bir manzara mı. Kuşkusuz ki, pencereden dışarısının görünümü; zira eserin sağında olan kırmızı bir elbise giymiş bayan figürünün bir ayağı içeri geçiyor ki, bu durum da onu konunun derinliği içinde ön plana getiriyor.

Detay: ’’Mühim olan hangisi iç mi dış mı” Adlı eserden ayrıntı

Burada, ayaklarından bir kapı eşiğinden içeri girmiş bir kadın figürüyle arkasındaki doğa görülüyor. Fakat doğayla beraber o henüz dış mekana ait bir figürdür. Diğer tarafta görülen 3 figür ve kasaba ise bir tablonun ayrıntıları gibi telakki edilse de, pencere dışındaki bir kırsal görüntü olarak düşünülebilir. Bir bakıma «énigmatique» bir husustur

’’Sanatçının kendi portresi 26 æDodéacaèdre’lerle akort edilmiş halde'' (Detay)

Bu eserde fazladan Harpist’in başı üzerinde görülmeyen bir ‘’Dodéacèdre’’ inşa edilmiştir. Bu arada üst altın kesitten inen hat Harpistin vücudunu dengeli kılan bir aks oluşturduğu gibi, [(130 φ¹=y=49,6 cm; x=44cm, doğruca kalp üzeri meme başında birleşen ufki 440 mm veya müziğinde)] akort edildiği (440 titreşimli) hassas bir ölçüyle koordine edilmiştir

1981, Detay, ’’Prudence ‘ın şefkatli bakışları”

Bu eser, 12 düzeninde en iyi kalitede bir ‘’carré magique’’ barındırıyor ki, aynı zamanda ‘’en kaliteli 4’lü kare majik‘’ de onun içeriğinde. Bu ise kare majikler dünyasında çok önemli bir husus. Zira, bütün 4’le bölünebilir sayıların majik kompozisyonlarda “composant” olabiliyor. Buradaki 4’lü türünün en iyisi olarak “carré magique” ressam Reşat ATALIK’ın bu eserinde ilk defa görülüyor

1972, ’’Sanatçının philosophique kendi portresi” detayı

Geometrik bir figür. Ki burada ATALIK’ın çarpıcı bir teknikle mükemmel bir sarahat içinde tuval üzerine yağlı boya gibi basit bir malzemeyle neler yapabildiği görülüyor. Bu figür kompozisyonun gölgede kalan kısmını ışık dengesini bozmaksızın domine ediyor

Detay ‘‘Aklın 4 yönünü belirten 4 vertus cardinales’ adlı eserden LA JUSTICE’’

La Justice (Hak Temsilcisi) Melek görünüyor ki, ilk önce gelen ve moral açıdan ışık ile birlikte bir terazi taşıyan bu melek doğruluğun ve doğrunun koruyucusu olduğu gibi, kendi içinde de bu kaliteleri barındıran ve ayrıca üstün gücü de simgelemekte ve bu gücü korumaktadır

Detay ‘‘Aklın 4 yönünü belirten 4 vertus cardinales adlı eserden LA PRUDENCE’’

PRUDENCE Hak’kın koruması altında tehlike ve hataları ön görüp sakınan, ahlaklı olması nedeniyle bütün davranışlarımızın temelinde yer alması gereken; kötülüklere karşı devamlı iyilikten yana olması, onu iyilik meleği yapıyor ki, ‘‘Tempérance’’ da denge unsuru olarak onu destekliyor

Detay ‘‘Aklın 4 yönünü belirten 4 vertus cardinales adlı eserden LA TEMPÉRANCE’

LA TEMPÉRANCE, Ölçü ve İtidal’i temsil eden bu melek arzuları frenliyor; meşakkat, iptila, ihtiras aşk gibi tutkuları iki denge içinde tutuyor; her türlü kullanıma ölçü getiriyor.

2009, Detay ‘‘Aklın 4 yönünü belirten 4 vertus cardinales adlı eserden LA FORCE’ LA FORCE,

Hakk’ın emrine verilmiş “Kuvvet”. Bunu açıklamak için Ressam, “Kuvvet’’i, “harmonie cosmique”in en güçlü işareti olan “dodecaèdrique” bir çekiç ile kompoze etmiştir. Çekicin zinciriyle beraber uzunluğu: 500’ün karekökü=22.36 cm=16.18+6.18. (dodécaèdrique çekicin R=3.09). 4 Vertus Cardinales’in yüzleri ya da kafaları=7.07 cm herbir vertu=kare kök 50 ve boyların uzunlukları 50 cm‘ye eşittir

''Yeni doğmuş bebek R.Atalık birkaç aylıkken'' (54x65 cm) adlı eserin ön çalışması.

geometrik altyapı olan ''charpente''lar örneği

2004, ''Isis, ''Caducee''nin üstünde bulunan ''kutsal ruhu'' işaret ediyor ki, onlar 12'li özel bir ''carre magique''in olduğu pencerenin ardında görülüyor'' (detay)

Klasik bir ''Caducée'' için çalışma

Figür 1

Figür 2

''Güzel ressam 9 düzeyindeki carre bimagique'le beraber'' (100x80 cm)
(ön çalışma)

6. Başlangıçta eser figure2’deki gibiydi. Ancak yan tarafta görülen muhakeme sonucu izah edildiği şekilde değiştirilip, FIGURE 1 tercih edilmiştir. Aynı bir matematik düzende ‘’bimagique’’ hatların altları farklı bir şekilde çizilirse bir başka bir kompozisyon elde edilir, ve eğer istenirse bu düzen ‘’picturale’’ bir perspektife de uyum sağlayabilir. İşte bu nedenle burada size ayni bir düzen içinde değişik 2 figür sunuluyor. Bir mukayese ile sanatçının neden 1.figürü seçtiği anlaşılabilir ki, bunun başlıca sebebi: öndeki ‘’des sinatrice’’ figürüyle arkadaki mimari arasındaki mesafenin arttırılmasıdır. Zira, 2. figürde öne gelen yapı bir tıkanıklık problemine sebeptir ki, bu da görsel planda sanatçıyı rahatsız etmiştir. Ayrıca burada işaret edilmelidir ki, bimagique’in bütün içinde kapladığı yerin fazlalığına ve üstelik merkezi durumda olmasına rağmen, güzelliğiyle ‘’dessinatrice’’ figürü eserin bütününde baskın kılınmıştır. Zira, insanın doğal güzelliği ve değeri, her ne kadar sihirli bir başka güzelliği de olsa cansız bir materyel veya magique mimariyle doğallıkla baskın olacaktır. Tabii ki, sanatçının iradesi ve ‘’ ethique’’ anlayışı hepsinden önce gelir. Bu eserde bayan figürünün beyin merkezi ve gözleri dişi prensip diye bilinen değerindeki hat üzerine oturtulmuştur. Ressam R. Atalık’ın beyin merkezi ve gözleri ise, bimagique’in merkezinden geçen perspektif ufuk hattı üzerine.